 |
Griekse Mythen en
Sagen: Herakles
Op een dag deed Zeus de volgende uitspraak:
ik beloof bij de Styx, dat het kind uit Perseus' geslacht
dat vandaag geboren wordt, een groot man zal worden. Hera,
die jaloers was dat Zeus weer eens een avontuurtje had
gehad, zorgde ervoor dat het bovengenoemde kind, dat van
Zeus was, een dag later geboren werd. Er was nog een
afstammeling van Perseus zwanger en die liet ze eerder
bevallen. De eerstgeborene werd dus Eurystheus, een klein,
zwak kind en niet Herakles, een groot, sterk kind met
superieure krachten. Maar, Zeus moest zijn belofte nakomen
en dus werd Eurystheus koning. Hera was jaloers op het
sterke kind van Zeus en probeerde hem dus het leven zo
lastig mogelijk te maken. Toen Herakles groot en nog sterker
was, trouwde hij met Megara en kreeg kinderen. Toen sloeg
Hera toe en maakte hem waanzinnig, zodat hij zijn hele
familie uitmoordde. Toen hij weer 'wakker' werd uit zijn
nachtmerrie, besefte hij wat hij gedaan had en ging naar
Delphoi om daar het orakel om raad te vragen. Als antwoord
kreeg hij, dat hij in dienst moest gaan bij Eurystheus en
tien opdrachten moest doen. Dus ging Herakles naar
Eurystheus, om zijn eerste opdracht te horen.
De Nemeïsche leeuw
De Nemeïsche leeuw was zo gevaarlijk, omdat zijn huid
ondoordringbaar was voor pijlen. Herakles maakte de leeuw
boos, door hem te pesten met zijn pijl en boog, zodat de
leeuw op hem afsprong. Herakles ving de leeuw op en wurgde
hem, waarna hij hem naar Eurystheus bracht, die bang was
voor de bovenmenselijke krachten van Herakles. Hij gaf hem
gelijk de tweede opdracht, van wat er uiteindelijk twaalf
zouden worden.
De Hydra van Lerna
Herakles' tweede opdracht was het verslaan van de
negenkoppige waterslang, de Hydra van Lerna. Herakles nam
zijn neef Iolaos mee, die hem goed kon helpen met het
verslaan van de Hydra. Het probleem was, dat als Herakles
één van de koppen van het beest er af sloeg met zijn knots,
er gelijk weer twee aangroeiden. Iolaos pakte toen een
gloeiend stuk hout en schroeide, telkens als Herakles één
van de koppen had afgeslagen, de wond dicht. Toen ze zo de
Hydra gedood hadden, doopte Herakles zijn pijlen in het
giftige bloed van de Hydra, waardoor dat één van zijn
machtigste wapens werd. Zijn belangrijkste verdediging was
de huid van de Nemeïsche leeuw, die ondoordringbaar was.
Het Eurymantische zwijn
De volgende opdracht voor Herakles was het doden van het
Eurymantische zwijn. Hij ontweek de aanvallen van het beest,
totdat hij het bij de slagtanden te pakken kreeg en het zo
kon doden met een knotsslag op de schedel. Het volk was
blij, dat ze ook van deze plaag waren bevrijd.
De Kerynitische Hinde
Herakles' vierde opdracht was het vangen van de Kerynitische
Hinde, het lievelingsdier van Artemis, een klein rank
beestje. Daarom was dit ook niet de meest roemruchtige daad
van Herakles, omdat hierin kracht geen rol speelde, maar
juist fataal kon zijn, omdat hij het diertje makkelijk kon
dooddrukken. In een droom hoorde hij van Artemis dat hij het
diertje kon vangen, als hij het achtervolgde en niet opgaf.
De volgende dag ging Herakles op weg en achtervolgde de
hinde tot het vast bleef zitten in de sneeuw. Hij bracht het
naar Eurystheus en liet het daarna weer los, om aan zijn
volgende opdracht te beginnen.
De Symphalische Vogels
De Symphalische Vogels waren een creatie van Ares. Ze
doodden hun prooi met bronzen pijltjes, waarna ze het met
hun metalen bekken verscheurden. Herakles zag de zwerm en
wilde het al opgeven, toen Athena verscheen en hem een grote
ratel gaf, waarmee hij de vogels opjoeg, waarna hij het
grootste gedeelte neerschoot.
De stallen van Augeias
De nu volgende opdracht werd zijn meest vernederende. Hij
moest de metershoge mestlaag uit de runderstallen van
Augeias halen. Hij zorgde er echter voor, dat deze
vernedering omsloeg in bewondering, want hij toonde veel
vindingrijkheid en legde de bedding van de rivier om, zodat
die door de stallen heen stroomde en zo de stallen
schoonmaakte.
De Stier van Kreta
Herakles' zevende opdracht was het doden van de stier van
Poseidon, de vader van de Minotaurus, die nog steeds op
Kreta de buurt onveilig maakte. Met de onmetelijke krachten
die Herakles had, was dit een simpele opdracht. Hij ging
naar Kreta, versloeg de stier en keerde terug naar
Eurystheus, waarna hij de stier weer losliet, totdat Theseus
hem zou doden.
De Paarden van Diomedes
In het noorden van Griekenland heerste koning Diomedes, die
iets andere gedachten had over de gastvrijheid, dan normaal
was in de rest van Griekenland. Hij voerde zijn gasten
namelijk aan zijn paarden, vier bloeddorstige merries, die
Herakles naar Eurystheus moest brengen, zijnde zijn achtste
opdracht. Hij ging naar koning Diomedes toe en liep gelijk
door naar de stallen, waar hij de merries uithaalde. Voor
hij ze naar Mykene bracht, gaf hij ze nog een laatste
'mensenmaal': Diomedes werd aan zijn eigen paarden gevoerd.
De gordel van Hippolyte
De nu volgende opdracht was de meest plezierige voor
Herakles. Hij moest de gordel van de Amazonekoningin
Hippolyte halen. De Amazones waren een vechtlustig volk,
waar de vrouwen de dienst uitmaakten. Hij ging met enkele
andere bekende helden, zoals Peleus en Theseus naar de
Amazones toe. Hippolyte stond hen al op te wachten en werd
uitgenodigd op het schip. Na enige glazen Griekse wijn
vertelde Herakles het doel van zijn komst en Hippolyte stond
haar gordel af. Hera echter vond dat deze opdracht te
makkelijk ging en bazuinde rond dat de Grieken Hippolyte
wilden ontvoeren. De Amazones trokken ten strijde, maar
werden verslagen. Ook Hippolyte overleefde het gevecht niet.
De Runderen van Geryones
Teruggekomen in Mykene, kreeg Herakles gelijk zijn tiende
opdracht. Hij moest de kudden van Geryones roven. Hij voer
met de Zonneboot van Helios over Okeanos naar Erytheia, het
laatste land voor de onderwereld. Hij liep over het eiland
en vond de kudde en doodde de herder en zijn 'herdershond',
een tweekoppige draak. Gealarmeerd door het lawaai kwam
Geryones, een reus met drie lichamen, kijken. Herakles
schoot met zijn giftige pijlen één voor één de lichamen af
en dreef de koeien door een pad in Okeanos dat Poseidon voor
hem had gemaakt, naar Eurystheus. Daar kreeg hij een
schokkende mededeling, twee werken waren niet geldig. Bij
één had hij hulp gekregen (Hydra van Lerna) en bij nog één
had hij een beloning gekregen (Augeias stallen). Hij moest
er dus nog twee doen.
De Appels van de Hesperiden
Eén van de laatste twee opdrachten, was het halen van gouden
appels uit de tuin van de Hesperiden. Om te weten te komen
waar de tuin lag, moest hij eerst de zeegod Nereus
overmeesteren. Hij moest hem in zijn slaap overmeesteren en
kostte wat het kost vasthouden. Herakles deed wat gezegd en
overmeesterde Nereus, die in zijn armen in allerlei
gedaanten veranderde, een slang, een waterstroom, noem maar
op. Toen hij zijn eigen gedaante weer kreeg, was hij bereid
de nodige informatie te geven. Hij gaf hem de raad om naar
Atlas te gaan, een Titan die als straf voor de coup die de
Titanen gepleegd hadden, het hemelgewelf moest dragen. Atlas
zei dat hij de appels wel zou halen, als Herakles het
hemelgewelf even zou overnemen. Zo gebeurde het en Atlas
ging naar de tuin toe en kreeg op Athena's bevel drie appels
toegeworpen. Teruggekomen bij Herakles, wilde hij zijn last
niet meer overnemen en stelde voor om zelf de appels naar
Eurystheus te brengen. Herakles stemde toe, maar vroeg aan
Atlas of hij voor kon doen hoe hij het hemelgewelf zo mooi
in evenwicht kon houden. Dus de domme Atlas nam het gewelf
weer over en Herakles vertrok met de appels.
Antaios
Zoals deze verhalen verteld worden, lijkt het net of
Herakles er maar een paar dagen over heeft gedaan. Dat dat
anders is gegaan, probeer ik duidelijk te maken met het
volgende verhaal. Dit is niet een van zijn werken, maar
gewoon een 'tussendoortje'
Op zijn terugreis naar Mykene, versloeg hij nog enkele
monsters, en maakte de mensen weer blij. Zo kwam hij in een
dorpje, waar de mensen bang waren voor de reus Antaios, die
iedereen uitdaagde met hem te worstelen. Herakles ging naar
zijn grot en daagde hem uit tot een gevecht. Na een tijd
worstelen werd de reus moe en ging plat op de grond liggen
en werd na een paar seconden weer zo fris als voor het
gevecht. Dit gebeurde zo een paar keer achter elkaar en
Herakles begreep dat hij zijn kracht kreeg van Gaia, dus hij
tilde hem op. Toen werd het gevecht snel beslist, in het
voordeel van Herakles.
Prometheus
Op zijn terugreis kwam hij ook door de Kaukasus. Daar zat
Prometheus nog steeds vastgebonden aan een rots. Op bevel
van Zeus schoot Herakles de adelaar neer die Prometheus nog
steeds belaagde en maakte hem los.
Kerberos
Toen hij na enkele jaren terugkwam in Mykene, kreeg hij zijn
laatste opdracht. Eurystheus probeerde Herakles de dood in
te jagen, door hem twee keer een opdracht te geven die
gedaan moesten worden in de buurt van de Hades. Maar dit
keer, de laatste keer, kon het volgens Eurystheus niet meer
fout gaan. Voor zijn laatste opdracht moest Herakles de
Hades zelf IN, om de Kerberos te halen, de hellehond. Omdat
niemand wist hoe hij vanaf de aarde levend de Hades in moest
komen, stuurde Zeus Hermes naar Herakles, om hem als gids te
dienen. Zo leidde Hermes Herakles de onderwereld in. Maar
bij de Styx gekomen hadden ze nog een probleem, Charon
weigerde Herakles over te zetten, aangezien hij nog niet
dood was. Herakles werd de discussie tussen Hermes en Charon
daarover al gauw zat en tilde Charon uit zijn bootje, om
zelf dan maar te roeien. Toen zwichtte Charon en zette
Herakles over. Herakles liep door naar de troon van Hades,
waar hij toestemming kreeg om Kerberos mee te nemen, mits
hij hem zonder wapens overwon en terug zou brengen. Toen
Herakles later, uiteraard had hij de Kerberos overwonnen,
terugkeerde in Mykene, vluchtte iedereen weg. Ook Eurystheus
was, zoals gewoonlijk, bang voor Herakles. Hij aanvaardde
dat Herakles zijn opdrachten voltooid had en Herakles
verliet voor de laatste keer als slaaf het paleis van
Eurystheus.
Deïaneira
Herakles had in de onderwereld een pas gestorven vriend
beloofd te zullen trouwen met zijn zus, Deïaneira, die
belaagd werd door een stroomgod, Acheloös. Om het kort te
houden: Herakles versloeg de god, waar hij ervaring mee had
na het avontuur met Nereus en hij trouwde met Deïaneira.
Deïaneira was bang, dat Herakles op zijn avonturen ooit eens
een mooiere vrouw zou ontmoeten en er daar mee vandoor zou
gaan. Toen ze eens op reis gingen, kwamen ze bij een rivier.
Herakles had geen moeite met het oversteken, maar voor
Deïaneira maakte hij gebruik van het aanbod van de Kentaur
Nessos, om Deïaneira over te zetten, die er echter met
Deïaneira vandoor ging. Herakles schoot de Kentaur dood, met
één van zijn pijlen. Voordat Nessos stierf, zei hij tegen
Deïaneira dat zij zijn bloed in een kruikje moest doen en
dan op Herakles' mantel moest smeren, om er zeker van te
zijn dat hij altijd van haar zou houden.
Herakles' einde
Toen Herakles weer eens op avontuur uit was geweest, had hij
ook krijgsgevangenen gemaakt, die hij vooruit stuurde naar
huis, met de boodschap dat hij later zou komen omdat hij nog
een offer wilde brengen aan Zeus. Onder de gevangenen was
ook Iole, een mooie, jonge vrouw. Gelijk kwam de angst van
Deïaneira weer boven zetten en ze smeerde Herakles'
feestmantel in met het bloed van de Kentaur. Ze liet een
bode Herakles de mantel geven. Herakles had de mantel net
aangetrokken, of het bloed, dat een gif bleek te zijn, begon
te werken. Het beet in Herakles' vlees en verteerde het.
Gekweld door hevige pijnen wilde hij wraak nemen op
Deïaneira, maar toen hij thuis kwam zag hij dat ze zelfmoord
had gepleegd, dus wist hij dat ze onschuldig was. Hij liet
een brandstapel bouwen, waar hij op ging staan, net zolang
totdat een voorbijganger de stapel aanstak. Zijn ziel werd
naar de Olympos gevoerd, waar hij een god werd en met Hebe
trouwde.
 |
|
