 |
Griekse Mythen en
Sagen: De Onsterfelijke kinderen van Zeus
Ares
Ares was een van de twee zonen van Zeus en Hera. Hij was
agressief, en hield veel van vechten. Daarom verwees Zeus
hem als oorlogsgod naar de slagvelden. De enige god die Ares
wel mocht, was Aphrodite, die verliefd was op zijn krachtig
figuur.
Hephaistos
Hephaistos was de andere zoon van Zeus en Hera, en was het
tegenovergestelde van Ares. Bij zijn geboorte werd hij door
Hera vannen de Olympos afgegooid, omdat ze hem te lelijk en
klein vond. Hij viel in de zee, waar Thetis, een Nereïde,
hem negen jaar verzorgde. Hij liet al snel zien, wat zijn
bijzondere gave was. Van goud, zilver en andere metalen,
maakte hij de mooiste dingen, die hi aan zijn verzorgers
gaf, als dank voor hun zorgen. Toen Hera op een keer een
sieraad zag van Thetis, vroeg ze aan haar wie dat moois had
gemaakt. Na enig aarzelen zei Thetis de waarheid, en Hera
kreeg spijt van haar besluit. Ze haalde Hephaistos terug
naar de Olympus, waar hij de smid werd van de goden. Hera
gaf, als goedmakertje, Aphrodite aan Hephaistos als vrouw.
Op een dag, haalde hij zich de woede van Zeus op de hals,
door in een ruzie tussen hem en Hera partij te kiezen voor
zijn moeder. Zeus werd zo boos, dat Hephaistos nog een keer
van de Olympos af werd gesmeten. Na een dag kwam hij
eindelijk weer op aarde terecht, op het eiland Lemnos, waar
hij, door de val, zijn beide benen brak. Daardoor bleef hij,
ook toen hij weer terug was op de Olympos, altijd mank.
Hebe
Hebe, de enige dochter van Zeus en Hera, werd aan Herakles
uitgehuwd. Als schenkster van de goddelijke nectar, werd
iedereen die van die nectar dronk, onsterfelijk.
Aphrodite en Eros
Aphrodite, uit het schuim van de zee geboren, was de
allermooiste godin die er was. Bij een van de goden, wie
weten we niet, kreeg ze een zoon, Eros. Hij had de
bijzondere gave om mensen verliefd te laten worden op
elkaar. Eros spaarde met zijn zilveren liefdespijlen de
goden niet. Zelfs zijn eigen moeder werd meerdere keren door
een van zijn pijlen getroffen, en werd verliefd op een god
of sterveling. Zo werd ze eens verliefd, door een pijl van
Eros, op Adonis. Adonis wilde natuurlijk graag een relatie
met Aphrodite, maar dat duurde niet lang. Bij een jacht werd
hij namelijk gedood door een wilde stier. Op de Olympos ging
al snel het gerucht rond, dat Ares zich in die stier had
veranderd. Aphrodite was er kapot van, en kreeg met veel
tranen bij Zeus gedaan, dat hij maar een half jaar in de
Hades hoefde te zijn, de andere helft van het jaar mocht hi
op de Olympos doorbrengen. Maar ook Aphrodite was haar
geliefde(n) niet trouw, ze vergat Adonis, en toevallig viel
haar oog op Anchises. Ook hier speelde Eros' pijl een grote
rol, zij kregen een relatie, met als gevolg een zoon,
Aineias. Deze zou later, op verzoek van Aphrodite, de
grondlegger van het Romeinse rijk worden. Normaal had Eros
niet in de gaten wat hij anderen aandeed met zijn pijlen,
maar een keer werd hij zelf zijn eigen slachtoffer. Een
koning van een groot land (welk land is onbekend) had drie
bloedmooie dochters. De jongste, Psyche, was zo mooi, dat
iedereen dacht dat zij Aphrodite zelf was, die naar de aarde
gekomen was. Dit maakte Aphrodite zo boos, dat ze een orakel
opdroeg de ouders van Psyche te vertellen dat ze hun dochter
naar het gebergte moesten sturen, waar de goden haar een
echtgenoot zouden geven. De jonge mannen durfden haar
namelijk niet om haar hand te vragen, omdat ze dachten dat
ze Aphrodite was. Psyches ouders luisterden naar het orakel,
en brachten haar weg. Aphrodite beval Eros om Psyche
verliefd te maken op de lelijkste man ter wereld. Maar bij
het zien van Psyche begon hij te beven, en verwondde
zichzelf met zijn pijl, en werd gelijk verliefd op haar. 's
Nachts kwam hij bij haar en bedreven ze de liefde, maar voor
zonsopgang nam hij weer afscheid. Zo ging het enkele dagen.
Toen werd Psyche nieuwsgierig, en vroeg zich af waarom zij
hem nooit mocht zien. Ze dacht dat het een god was. Ook
wilde ze graag haar zussen weer eens zien. Dus vroeg ze haar
onbekende geliefde of hij haar zusters bij haar wilde
brengen. Hij vond dat goed, maar waarschuwde haar, dat als
zij hem zou zien dat hij voorgoed verdwenen zou zijn. Zoen
Eros Psyches zusters bij haar had gebracht, vertelde Psyche
alles aan hen. Haar zusters vertelden haar toen, dat ze er
helemaal niet zo zeker van moest zijn, dat haar geliefde wel
echt een god was, wie weet was het wel een afzichtelijk
monster. Ze zette de volgende nacht een olie lampje binnen
handbereik, want ze wilde nu wel eens de waarheid weten.
Toen Eros die nacht in slaap was gevallen, stak ze het
lampje aan, en bekeek haar geliefde. Maar zijn goddelijke
schoonheid was zo verblindend, dat ze begon te trillen, en
ze morste een druppel olie op Eros schouder. Eros werd
wakker, en vloog voorgoed weg. Maar Psyche kon hem niet
vergeten, en zwierf over de hele aarde om hem te zoeken,
zonder resultaat. Ze bad tot Aphrodite of zij haar wilde
helpen, maar die was nog steeds niet goed gestemd over haar.
Zij gaf haar drie, voor mensen onmogelijke, opdrachten. Eros
droeg de planten en de dieren op om haar te helpen. De
mieren hielpen haar om een grote hoop zaden en graan op
soort uit te zoeken, de bomen trokken voor haar vlokken uit
de vacht van een kudde gevaarlijke schapen, en de adelaar
van Zeus haalde voor haar water uit de waterval van de Styx,
de onderwereldrivier. Na deze opdrachten was de boosheid van
Aphrodite nog steeds niet weg. Ze wilde een nieuwe opdracht
verzinnen, maar daar stak Eros, genezen van zijn wond én
zijn boosheid om de woordbreuk van Psyche, een stokje voor.
Hij kreeg bij Zeus voor elkaar, dat hij Psyche onsterfelijk
maakte, en dat hi Aphrodite ervan verzekerde dat haar macht
onaantastbaar is. Aphrodite legde zich erbij neer, dat
Psyche de geliefde bleef van Eros.
Perserphone
Een van de kinderen die Kronos uitspuwde, was Demeter. Zij
leerde de mensen hoe ze hun land moesten bebouwen, en gaf
hen het koren. Haar dochter, Persephone, verzorgde de
bloemen en bloesems. Haar oom, Hades, kreeg een oogje op
haar, omdat ze zo mooi was. Hij ging naar Zeus om te vragen
of hij haar mee mocht nemen, naar de onderwereld. Zeus, in
een lastige positie gedwongen, stemde noch toe, noch keurde
hij het af. Dat gaf Hades hoop, en op een dag reed hij in
zijn wagen naar het aardoppervlak, en ontvoerde Persephone.
Toen Demeter er achter kwam dat haar dochter weg was, was ze
in alle staten. Ze vertrok gelijk om haar te zoeken.
Uitgeput kwam ze bij het paleis van Eleusis aan. Daar kreeg
ze de zorg over hun pasgeboren kind. Uit dankbaarheid voor
de goede zorgen, wilde ze het kind onsterfelijk maken. Maar
toen ze het kind boven het vuur hield, om de sterfelijkheid
weg te branden, kwam de moeder binnen, en rukte het kind uit
haar handen. Daardoor werd de betovering verbroken en het
kind stierf. Later kwam Triptolemus binnen, de andere zoon
van Eleusis, en herkende haar als Demeter. Hij vertelde
haar, dat hij met wat vrienden in de buurt was, toen
Persephone ontvoerd werd door een donkere gestalte. Demeter
begon iets te vermoeden, en ging naar Helios, de zonnegod,
waar haar vermoedens bevestigd werden, Hades was de dader.
Ze werd woedend, en besloot om niet terug te gaan naar de
Olympos, en ook niet meer te zorgen voor gewassen. Toen Zeus
door kreeg, dat zo de hele mensheid zou uitsterven, liet hij
Demeter via Hermes weten, dat ze haar dochter terug kon
krijgen, mits ze in de Hades nog niets gegeten zou hebben.
Hermes ging op onderzoek uit, en vertelde dat ze van
verdriet nog niets had gegeten. Zeus beval Hades Persephone
terug te brengen. Hij was al onderweg, toen de zoon van een
nimf vertelde dat ze zeven granaatappelpitten had gegeten.
Zeus stond toen voor een moeilijke beslissing. Hij besloot
dat Persephone voor eenderde van het jaar bij Hades zou
zijn, en de rest van het jaar bij haar moeder.
Als Persephone volgens de mythe bij Hades zou zijn, dan zou
de rest van de wereld rouwen, en het winter zijn. Als ze
terugkomt, breekt het feest uit, en wordt het weer lente.
Pallas Athena
Voordat Zeus met Hera trouwde, had hij een affaire met Metis,
wat beleid betekend, daarom was ze ook raadgever van Zeus.
Toen Metis zwanger werd, vertelde Gaia Zeus, dat, Metis
eerst een dochter zou krijgen, en daarna een zoon, die hem,
evenals bij zijn vader en grootvader, van de troon zou
verstoten. Dus Zeus verslond Metis, en voortaan zou ze van
binnenuit hem raad geven. Na enige tijd kreeg Zeus
hoofdpijn. Hij liet Hephaistos komen, om zijn schedel open
te breken, en om zo de pijnbron er uit te halen. Toen
Hephaistos dat na enig aarzelen deed, kwam er een volwassen
vrouw in wapenuitrusting uit Zeus' hoofd, Pallas Athena.
ondanks haar wapenuitrusting, was Athena niet
oorlogszuchtig. Ze probeerde conflicten altijd diplomatiek
op te lossen. Toen er eens een nieuwe stad werd gebouwd,
moest er een beschermgod komen voor die stad. Na een lange
strijd waren alleen Athene en Poseidon over. Degene die het
meest nuttige zou geven aan de bewoners van de stad, zou
winnen, besliste Zeus. Poseidon liet een bron ontspringen
bij de stad, en daaruit kwam een beest, het paard, wat
nuttig zou zijn in de oorlog. Athena gaf de olijfboom, en
leerde de inwoners hoe ze die boom konden gebruiken. Alle
vrouwelijke goden stemden voor Athene, en de mannelijke voor
Poseidon. Daarom moest Kekrops, de koning van de nieuwe stad
beslissen. Hij koos uiteindelijk voor de olijfboom van
Pallas Athena, omdat hij daar grote economische
mogelijkheden in zag. De stad werd daarom Athenai (Athene)
genoemd, naar de beschermgodin. Athene leerde enkele vrouwen
op aarde de weefkunst. Één van haar leerlingen, Arachne, kon
het zo goed, dat iedereen haar werk bewonderde. Ze werd
overmoedig, en ontkende dat ze ook maar iets van Athene had
geleerd. Ze daagde haar uit tot een wedstrijd. Athene nam
die aan. Athene weefde het tafereel van de wedstrijd met
Poseidon, een meesterwerk. Maar Arachne weefde de
avontuurtjes van de goden, nog mooier. Athene werd kwaad,
omdat ze toe moest geven dat Arachne beter was, en scheurde
haar kleed doormidden. Dit ontroerde Arachne zo, dat ze
zelfmoord pleegde, door zich op te hangen. Athene kreeg toch
weer medelijden, en veranderde haar in een spin, zodat ze
haar hele leven moest weven.
Apollo en Artemis
Zeus had weer een nieuwe geliefde, Leto. Zij baarde hem de
tweeling Apollo en Artemis. Toen Apollo één jaar was,
versloeg hij de draak Python, die, op Hera's bevel zijn
moeder had achtervolgd toen ze zwanger was. Omdat Python ook
de beschermer was van het orakel van Gaia in Delphoi
(Delphi), Zat dit orakel nu zonder leider. Apollo nam toen
het orakel over, en ging zelf orakels geven, omdat hij als
zoon van Zeus zijn wil kende. Hij stelde een priesteres aan,
Pythia, die zijn boodschappen aan de mensen vertelde. Apollo
leerde de mensen naast poëzie, muziek en wijsbegeerte ook
andere wetenschappen. Hij kreeg als hulp negen dochters van
Zeus en Mnemosyne, de Muzen. Zij bestuurden ieder een eigen
kunstvorm. Apollo was naast muzikant, hij speelde de lier,
ook Genezer. Van Hephaistos kreeg hij een boog met zilveren
pijlen, waarmee hij ziekten kon genezen, maar als hij kwaad
was, ook epidemieën veroorzaken. Apollo had een zoon,
Asklepios, aan wie hij alles van geneeskrachtige kruiden
leerde. Toen Asklepios oud genoeg was, kreeg hij al Apollo's
kennis en zijn genezende kracht, en werd de Genezer voor de
mensen op aarde. Hij kon ook doden tot leven wekken, wat hij
ook een paar keer heeft gedaan. Dat maakte Hades, koning van
de doden, ongerust, en hij doodde Asklepios. Zeus kwam de
mensheid te hulp, en maakte hun Genezer weer levend, en
maakte hem onsterfelijk, zodat Hades niet nog een keer kon
toeslaan. Om de staf van Asklepios kronkelde voortaan een
slang, het symbool van leven. Dit symbool gebruiken de
dokters tegenwoordig ook nog steeds. Apollo had naast
Koronis, zijn vrouw ook vaak andere minnaressen, zij het
niet allemaal even geslaagd. Zo wilde het ook met Daphne
niet vlotten. Toen hij haar eens bewonderde, terwijl ze door
het veld liep, wou hij haar grijpen. Maar ze vluchtte en bad
tot Gaia om haar te helpen. Haar gebed werd verhoord en Gaia
veranderde haar in een laurier. Dit was voortaan de heilige
boom voor Apollo.
Artemis
Zoals Apollo de zon beheerste (Helios is wel de bekendste,
maar staat onder Apollo), beheerste Artemis de maan. Ook
Artemis had van Hephaistos een zilveren boog met pijlen
gekregen. Ook zij kon hiermee helpen én vernietigen, maar
zij paste het toe op de jonge kant van het leven. Zij stond
vrouwen bij als ze moesten bevallen, maar kon ook het kind
of de moeder snel doden. Ze hielp de jonge dieren en
kinderen. Ze hield ook van de jacht, daarom baden jagers
altijd tot haar als ze op jacht gingen. Ze liet zich niet in
met mannen, en eiste dat ook van de nimfen die altijd bij
haar was. Één van hen, Kallisto werd door Zeus verleid, en
zwanger. Toen Artemis hier achter kwam, veranderde ze haar
in een berin, en wilde haar doden. Zeus redde zijn geliefde,
en zette haar aan de hemel als de Grote Beer. Haar zoon werd
later de Kleine Beer. Artemis was heel kuis, wat bleek uit
de gebeurtenis met de jager Aktaion. Die betrapte haar
onopzettelijk terwijl Artemis aan het baden was in een
beekje. Artemis werd boos op hem, en veranderde hem in een
hert, die ze vervolgens door Aktaions eigen honden liet
verscheuren. Er was eens een koningin, Niobe, die moest
ondervinden wat de pijlen van Apollo en Artemis aan konden
richten. Ze beledigde, net als haar vader Tantalos, de
goden. Ze had namelijk 14 kinderen, 7 zonen en 7 dochters.
Daarover schepte ze op bij Leto, die er 'maar twee' had.
Leto werd hier zo kwaad over, dat ze haar twee kinderen te
hulp riepen, om haar te straffen. Apollo ging gelijk op weg,
en kwam de zonen tegen op het Thebaanse veld, waar ze zich
aan het oefenen waren. Hij schoot ze allen neer. Toen hun
vader, Amphion, zijn dode zoons zag, doorstak hij zichzelf
uit wanhoop. Niobe was wel geschokt, maar nog steeds niet
genezen van haar hoogmoedswaanzin. Ze riep tot Leto dat ze
maar blij moest zijn met de overwinning, maar dat zij nog
steeds meer kinderen had. Op dat moment doorboorde een pijl
van Artemis haar eerste dochter, en na haar zes andere. Van
verdriet versteende Niobe, en de goden zetten haar in een
gebergte in Lydia, haar geboorteland. Nog altijd vloeien
daar Niobes tranen over het gebergte.
Hermes
Hermes was de bemiddelaar van de goden. Hij bemiddelde
tussen de goden, tussen goden en mensen, tussen levenden en
doden enzovoort. Hij bemiddelde ook tussen de mensen
onderling, en vooral bij handelsverdragen en -contracten.
Ook het verkeer regelde hij. Als reiziger ging je dus nooit
op pad zonder Hermes' goedkeuring. Ook dieven en sjacheraars
konden hun geluk beproeven met de gunst van Hermes, want
Hermes had al op de dag dat hij geboren werd een sterk
staaltje van de 'steelkunst' laten zien. Op slinkse wijze
roofde hij een kudde runderen van Apollo. Hij maakte hun
sporen onzichtbaar, zodat Apollo ze niet meer kon vinden.
Toen hij honger kreeg, slachtte hij een van de koeien.
Spelend met de koeiendarmen, kwam hij op het idee ze over
het schild te spannen van de schildpad die hij eerder die
dag had gevangen. Hij speelde op het provisorische
instrument, en het klonk zo mooi dat Apollo kwam kijken wie
zo iets moois kon spelen. Door de muziek was Apollo als wat
minder boos, en toen hij het kind zag dat zijn kudde had
gestolen, was er niets meer van zijn boosheid over. Hermes
mocht de kudde zelfs houden, zolang Apollo het instrument
maar zou krijgen. Hermes ging gelijk akkoord, en was een
stapel koeien rijker. Ook op latere leeftijd bleef Hermes
ingenieus. Veel uitvindingen worden aan hem toegeschreven,
zoals bijv. het alfabet, het numerieke stelsel en
gewichtseenheden. Maar hij bleef toch vooral god van handel
en verkeer.
Dionysos (Bakchos)
Semele, en kleindochter van Aphrodite, en de zoveelste
geliefde van Zeus, werd nieuwgierig. Haar geliefde, Zeus,
kwam 's nachts bij haar, en ging 's ochtends weer weg.
Daardoor vermoedde ze al dat hij een god was, en inderdaad,
na enig aandringen, vernam ze dat zij de geliefde was van
Zeus zelf. Ze was zo blij, dat ze het kwijt moest. Ze
vertelde het aan haar voedster, maar die regeerde zo
ongeïnteresseerd, dat ze begon te twijfelen. Ook omdat ze al
zes maanden zwanger was, wilde ze voor het kind, en haar,
zekerheid. Dus op een nacht vroeg ze an Zeus of hij een wens
wilde vervullen. Zeus wilde dat wel, en zwoer het zelfs op
de Styx, de meest bindende eed die een god af kan leggen.
Semele wenste toen: "Verschijn voor me in je ware gedaante."
Zeus was verschrikt, want dat was te veel voor een mens om
te verdragen, maar ze stond er op. Dus Zeus ging weg, en
kwam terug in de volle glorie van de Hemelkonig; met regen,
donder en bliksem omgeven. Semele kond de gloed van Zeus'
aangezicht niet verdragen, en baarde haar te jonge kind,
voordat zij zelf verbrandde. Om het kind heen groeiden plots
ranken, om het kind tegen de warmte te beschermen. Zeus
wilde het te vroeg geboren kind redden, en naaide het in
zijn heup, waar het bleef tot het volgroeid was. Toen de
kleine Dionysos geboren werd, werd hij verzorgd door Ino,
Semele's zus. Toen Dionysos, ook wel Bakchos genoemd, groot
geworden was, plantte hij de eerste wijnrank. Hij trok toen
de aarde over om zijn macht en zijn bedwelmende drank, die
hij uit de vruchten van de wijnstok had geperst, aan
iedereen te tonen. Bakchos had een vriend, een sileen, die
op een van zijn tochten afdwaalde, en in het land van koning
Midas werd gebracht. Toen hij op een veld zijn roes lag uit
te slapen, werd hij door enkele dienaren naar het kasteel
van Midas gebracht, waar hij goed werd verzorgd. Toen de
sileen weer op krachten gekomen was, ging hi weer terug naar
Dionysos, die, uit dankbaarheid voor Midas' goede gaven, hem
een wens liet vervullen. Midas wenste een domme wens, hij
wilde namelijk dat alles wat hij zou aanraken in goed zou
veranderen. Midas kreeg al snel spijt van zijn wens, want
toen hij wilde gaan eten, veranderde het eten in goud, en de
wijn ook. Hij bad tot Dionysos, en vroeg vergeving voor zijn
domme wens, en of hij alstublieft ongedaan mocht worden
gemaakt. Bakchos verhoorde zijn gebed. Midas kreeg zo aan
hekel aan rijkdom, en trok vaak de bergen in, waar hij op
een dag Apollo en Pan tegen kwam, die een wedstrijd deden.
Apollo op de lier, en Pan op de (Pan)fluit, gemaakt van
rietstengels. Apollo won de wedstrijd, maar Midas durfde te
zeggen dat hij het spel van Pan mooier vond. Apollo werd
woest, en rekte Midas' oren uit totdat ze de lengte hadden
van ezelsoren. Midas schaamde zich voor zijn oren, en zette
dus een muts op. Maar bij zijn kapper moest de muts
natuurlijk af, dus die wist wat voor oren de koning had. Hij
probeerde zijn geheim te bewaren, maar kon het niet langer,
dus groef hij en gat in de grond, en fluisterde in het gat:
"Midas heeft ezelsoren." Een jaar later groeide er op die
plek een bosje riet, wat bij een zuchtje wind telkens
hetzelfde fluisterde. Dus al snel wist heel het volk het.
Toen Dionysos zijn reis voortzette per schip, verging zijn
schip in een storm. Dus hij zette zijn reis naar Naxos voort
op een piratenschip. Maar de piraten wilden hem verkopen als
slaaf. Hi werd woest, en veranderde zich in een leeuw,
waarop de piraten overboor sprongen, en in dolfijnen
veranderden. Hij zette zijn reis voort, en kwam op Naxos
aan, waar hij de eenzame Ariadne zag, die nog steeds wachtte
op de terugkeer van Theseus. Hij nam haar tot vrouw, en
keerde terug naar de godenwereld.
 |
|
