 |
Griekse Mythen en
Sagen: De Ilias, Troje en de Trojaanse oorlog
Over de stad Troje
Omdat Troje in de klassieke oudheid een van
de machtigste steden was, zijn er veel landen die zeggen dat
Trojes stamvader uit hun land kwam. De stamvader van de
Trojanen is Teukros. Maar waar kwam hij vandaan? Volgens de
Kretenzers van Kreta, volgens de Atheners uit Athene.
Volgens de Atheners was de schoonvader van Teukros, Dardanos,
een zoon van Zeus. Dat was het enige waarover ze het eens
waren, de afkomst zorgde nog voor veel onenigheid. De naam
Troje komt van de kleinzoon van Dardanos, die Tros heette.
Er zijn veel verschillende steden van Troje, telkens als een
oude werd verwoest, werd er op dezelfde plaats weer een
nieuw Troje gebouwd. Het Troje uit de Ilias van Homeros is
gebouwd door Laomedon, die hulp kreeg van Poseidon en Apollo.
Maar toen de stad klaar was, betaalde Laomedon niet uit aan
Poseidon en Apollo. Als wraak werd Laomedon na enige tijd
gedood door Herakles. Ook al de zonen van Laomedon werden
gedood, behalve Podarkes, die vrij gekocht werd door Hesione
en daarom heette hij vanaf toen Priamos, de Gekochte.
Priamos' vrouw, Hekate, was onder andere de moeder van
Hektor en Paris, die nog een belangrijke rol zullen spelen
in dit verhaal. Toen Paris geboren werd, gaven ze hem mee
aan een herder, omdat ze uit de dromen van Hekate te weten
waren gekomen, dat hij de ondergang zou worden van Troje.
Peleus en Thetis hadden alle goden en godinnen uitgenodigd
voor hun bruiloft, behalve Eris, de godin van de twist. Maar
ook zij deed een duit in het zakje, of liever een appel,
want ze liet een appel de feestzaal inrollen, met daaraan
een briefje, waarop stond: 'voor de mooiste'. Na een hevige
ruzie bleven er drie potentiële kandidaten over: Pallas
Athena, Hera en Aphrodite. Zeus, die niet wilde beslissen,
verwees ze naar Paris, die als herder in het veld werkte. De
drie godinnen vertrokken naar Paris en probeerden hem over
te halen om de appel aan één van hen te geven. Hera beloofde
hem macht en rijkdom, als hij haar de appel zou geven,
Athena krijgsroem, wijsheid en kennis en Aphrodite beloofde
hem de mooiste vrouw van de wereld. Toen was de keuze niet
meer moeilijk voor Paris, hij gaf de appel aan Aphrodite.
Paris hield ervan om zijn stieren tegen elkaar te laten
vechten. Daardoor was één stier zo sterk geworden, dat hij,
toen hij eens meedeed aan een wedstrijd, die wedstrijd won.
De koning merkte hem op en zag dat zijn dood gewaande zoon
nog leefde en nam hem op in zijn paleis. Hij kreeg zelfs een
opdracht: hij moest Hesione, de zus van Priamos, die hem
vrijgekocht had, vanuit Salamis terughalen naar Troje.
De voorbereidingen voor de oorlog
Toen Menelaos hoorde van de schaking, reisde hij door naar
Sparta en Ithaca, waar hij Agamemnon en Odysseus ophaalde
voor een oorlog tegen Troje. Ook Achilles, de zoon van
Peleus en Thetis ging mee. Thetis had hem onkwetsbaar
gemaakt, door hem onder te dompelen in het water van de Styx.
Alleen de hiel, waaraan ze hem had vastgehouden, was nog
kwetsbaar. Er gingen ook nog andere bekende personen mee: de
grote Ajas, de sterke, de kleine Ajas, de slimme, Nestor, de
wijze en Kalchas, de ziener.
Iphigeneia
Toen alle soldaten en legeraanvoerders in de haven van Aulis
lagen, konden ze door de noordenwind niet uitvaren. Het was
de wraak van Artemis, omdat Agamemnon haar hinde had gedood.
Ze zou weer gunstig gestemd zijn, als Iphigeneia, Agamemnons
dochter, geofferd zou worden. Agamemnon stuurde toen een
bode naar Klytaimnestra, zijn vrouw, met het bericht dat
Iphigeneia zou trouwen met Achilles. Klytaimnestra en
Iphigeneia vertrokken gelijk naar Aulis, maar toen ze daar
aankwamen en hoorden dat Iphigeneia geofferd zou moeten
worden, sloeg hun blijdschap snel om in woede. Maar, het
offer kon niet meer afgebroken worden, dus Iphigeneia werd
op het altaar gelegd. Toen daalde Artemis af, vanuit de
hemel en nam Iphigeneia mee en liet een hinde achter als
offer. Iphigeneia werd naar een tempeltje gebracht, waar ze
priesteres werd.
De oorlog om Helena en Troje
Toen het leger na een geslaagde overtocht bij Troje (ligt in
het huidige Turkije) aankwam, probeerden ze het conflict
eerst diplomatiek op te lossen, maar Priamos wilde van niets
weten, dus de gevechten begonnen. Vaak deden de Trojanen
uitvallen, maar de Grieken wisten ze allemaal af te slaan.
Het land rondom Troje werd door de Grieken geplunderd en
vele dingen werden buit gemaakt, waaronder ook het meisje
Chriseïs, die Agamemnon kreeg. Achilles roofde Briseïs. In
het tiende jaar van de oorlog kwam de priester van Apollo,
Chryses, zijn dochter Chriseïs opeisen. Agamemnon weigerde,
waardoor de toorn van Apollo over de Grieken werd
uitgeroepen en de pest uitbrak. Agamemnon raadpleegde
Kalchas en kreeg te horen, Dat hij het meisje terug moest
geven. Agamemnon luisterde naar Kalchas' raad, maar eiste
toen wel Briseïs op, van Achilles. Achilles was woedend
daarover en weigerde verder mee te vechten. En dat zorgde er
weer voor, dat het moraal van de soldaten sterk zakte,
aangezien hun beste vechter niet meer meedeed. Agamemnon
stelde hen op de proef en kwam tot de ontdekking dat ze
allemaal naar huis wilde, sterker nog, toen Agamemnon de
proef uitvoerde (hij zei dat hij op Zeus' bevel roemloos
moest terugkeren) renden de soldaten gelijk naar de schepen.
Odysseus wist nog maar net op tijd de soldaten om te praten
en ze nieuwe strijdlust te geven. Zo werd er toch door
gestreden. Maar, er werd niet alleen gevochten, de
onderhandelingen liepen ook door. Er werd zelfs een
wapenstilstand gesloten, want Paris daagde Menelaos uit voor
een tweegevecht. Menelaos was aan de winnende hand, maar net
voordat Paris de genadeslag kreeg, werd hij door Aphrodite
terug de stad in gevoerd. Athena zorgde er toen voor, dat
een Trojaan de wapenstilstand schond, door op Menelaos te
schieten, zodat Troje verwoest zou kunnen worden en er niet
misschien toch een diplomatieke overeenstemming bereikt zou
worden. De Trojaan schoot dus op Menelaos en daardoor ging
de strijd weer even hard verder als voor de wapenstilstand,
harder zelfs, want er vochten nu ook goden mee, Athena en
Hera voor de Grieken en Apollo en Ares bij de Trojanen. één
Griek, Diomedes, viel die dag extra op, want hij deed een
persoonlijke aanval op de Trojaan Aineias, waarbij hij in
zijn woede twee goden verwondde, Aphrodite en Ares. Zeus
zorgde ervoor, dat Achilles weer meevocht, maar nu met
slechts één doel: Hektor, de grootste strijder van Troje,
doden. Achilles kreeg een nieuwe wapenuitrusting, gemaakt
door Hephaistos, omdat zijn oude verloren was gegaan. Hij
verzoende zich met Agamemnon en trok te strijde. Hij doodde
op één dag zoveel Trojanen, dat de rivier, waar hij de
lijken ingooide, verstopt raakte en overstroomde. Alle
overgebleven Trojaanse soldaten, trokken zich terug in de
stad, behalve Hektor, die door zijn Lot niet langer mocht
leven en door Achilles' hand moest vallen. Achilles zag
Hektor staan en stormde op hem af. Na een lange
achtervolging, haalde Achilles Hektor in en doodde hem. Hij
bond Hektors lijk achter zijn wagen en reed ermee naar de
schepen. Priamos zag vanaf de stadsmuren hoe Achilles met
het lijk van Hektor omging en ging 's nachts naar het kamp
van de Grieken toe, om Achilles te smeken het lijk terug te
geven. De goden waren hem gunstig gezind, want hij kreeg
Hektors lijk mee. Achilles' dood naderde en dat wist hij
zelf ook. Toen hij op een dag weer aan het vechten was,
richtte Apollo Paris' giftige pijl op de hiel van Achilles,
zijn enige kwetsbare plek. Zo werd Achilles gedood. Er
ontstond een strijd tussen Odysseus en Ajas, de sterke, over
wie de wapenuitrusting van Achilles zou krijgen. Odysseus
won de strijd, doordat hij door zijn welbespraaktheid de
overige Grieken kon overtuigen. Ajas wilde wraak nemen, en
's nachts trok hij er op uit en zag een groep Grieken, met
daartussen Odysseus. Hij hakte in op de groep en doodde ze
allemaal. Toen opende Athena zijn ogen en zag Ajas dat hij
een kudde schapen had uitgemoord. Hij kon de schande niet
verdragen en pleegde zelfmoord.
De overwinning
Omdat de muren van Troje na tien jaar nog steeds onneembaar
waren, bedacht Odysseus een list. Hij liet een houten paard
bouwen, waar de dertig moedigste mannen in gingen zitten,
terwijl de rest van het leger naar een naburig gelegen
eilandje voer. De Trojanen zagen het geschenk, maar wisten
niet of ze het aan moesten nemen, zeker niet, toen de ziener
Laokoön vertelde dat het een list was. Athena maakte een
einde aan die onzekerheid, door Poseidon twee slangen te
laten sturen, die Laokoön en zijn zoons doodden. Toen wisten
de Trojanen zeker dat ze het geschenk niet konden weigeren,
dus sleepten ze het de stad in. 's Nachts kwam het Griekse
leger terug en de mannen die in het paard zaten, maakten de
poorten van de stad open, zodat het leger naar binnen kon.
De gevechten begonnen weer opnieuw, maar ditmaal konden de
Trojanen niet meer weg en ze werden verslagen. Alleen
Aineias en enkele vrienden konden ontkomen, ze vluchtten
naar Italië, waar Aineias het latere Romeinse Rijk zou
stichten.
 |
|
