Mythen

Het begin
De schepping
Kronos
Prometheus
Pandora
De vier tijdperken

Zeus en Hera
De ontsterfelijke kinderen van Zeus
Ares
Hephaistos
Hebe
Aphrodite en Eros
Perserphone
Pallas Athena
Apollo en Artemis
Hermes
Dionysos (Bakchos)

Poseidon
Hades

Sagen

Minos
Perseus
Herakles
De Argonauten en het Gulden Vlies
Bellerophon
Theseus
De Thebaanse sagen
Ilias, Troje en de Trojaanse oorlog
Odyssea, de thuisreis van Odysseus

 

Griekse beschaving

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Griekse Mythen en Sagen: De Onsterfelijke kinderen van Zeus

Ares

Ares was een van de twee zonen van Zeus en Hera. Hij was agressief, en hield veel van vechten. Daarom verwees Zeus hem als oorlogsgod naar de slagvelden. De enige god die Ares wel mocht, was Aphrodite, die verliefd was op zijn krachtig figuur.

Hephaistos

Hephaistos was de andere zoon van Zeus en Hera, en was het tegenovergestelde van Ares. Bij zijn geboorte werd hij door Hera vannen de Olympos afgegooid, omdat ze hem te lelijk en klein vond. Hij viel in de zee, waar Thetis, een Nereïde, hem negen jaar verzorgde. Hij liet al snel zien, wat zijn bijzondere gave was. Van goud, zilver en andere metalen, maakte hij de mooiste dingen, die hi aan zijn verzorgers gaf, als dank voor hun zorgen. Toen Hera op een keer een sieraad zag van Thetis, vroeg ze aan haar wie dat moois had gemaakt. Na enig aarzelen zei Thetis de waarheid, en Hera kreeg spijt van haar besluit. Ze haalde Hephaistos terug naar de Olympus, waar hij de smid werd van de goden. Hera gaf, als goedmakertje, Aphrodite aan Hephaistos als vrouw. Op een dag, haalde hij zich de woede van Zeus op de hals, door in een ruzie tussen hem en Hera partij te kiezen voor zijn moeder. Zeus werd zo boos, dat Hephaistos nog een keer van de Olympos af werd gesmeten. Na een dag kwam hij eindelijk weer op aarde terecht, op het eiland Lemnos, waar hij, door de val, zijn beide benen brak. Daardoor bleef hij, ook toen hij weer terug was op de Olympos, altijd mank.

Hebe

Hebe, de enige dochter van Zeus en Hera, werd aan Herakles uitgehuwd. Als schenkster van de goddelijke nectar, werd iedereen die van die nectar dronk, onsterfelijk.

Aphrodite en Eros

Aphrodite, uit het schuim van de zee geboren, was de allermooiste godin die er was. Bij een van de goden, wie weten we niet, kreeg ze een zoon, Eros. Hij had de bijzondere gave om mensen verliefd te laten worden op elkaar. Eros spaarde met zijn zilveren liefdespijlen de goden niet. Zelfs zijn eigen moeder werd meerdere keren door een van zijn pijlen getroffen, en werd verliefd op een god of sterveling. Zo werd ze eens verliefd, door een pijl van Eros, op Adonis. Adonis wilde natuurlijk graag een relatie met Aphrodite, maar dat duurde niet lang. Bij een jacht werd hij namelijk gedood door een wilde stier. Op de Olympos ging al snel het gerucht rond, dat Ares zich in die stier had veranderd. Aphrodite was er kapot van, en kreeg met veel tranen bij Zeus gedaan, dat hij maar een half jaar in de Hades hoefde te zijn, de andere helft van het jaar mocht hi op de Olympos doorbrengen. Maar ook Aphrodite was haar geliefde(n) niet trouw, ze vergat Adonis, en toevallig viel haar oog op Anchises. Ook hier speelde Eros' pijl een grote rol, zij kregen een relatie, met als gevolg een zoon, Aineias. Deze zou later, op verzoek van Aphrodite, de grondlegger van het Romeinse rijk worden. Normaal had Eros niet in de gaten wat hij anderen aandeed met zijn pijlen, maar een keer werd hij zelf zijn eigen slachtoffer. Een koning van een groot land (welk land is onbekend) had drie bloedmooie dochters. De jongste, Psyche, was zo mooi, dat iedereen dacht dat zij Aphrodite zelf was, die naar de aarde gekomen was. Dit maakte Aphrodite zo boos, dat ze een orakel opdroeg de ouders van Psyche te vertellen dat ze hun dochter naar het gebergte moesten sturen, waar de goden haar een echtgenoot zouden geven. De jonge mannen durfden haar namelijk niet om haar hand te vragen, omdat ze dachten dat ze Aphrodite was. Psyches ouders luisterden naar het orakel, en brachten haar weg. Aphrodite beval Eros om Psyche verliefd te maken op de lelijkste man ter wereld. Maar bij het zien van Psyche begon hij te beven, en verwondde zichzelf met zijn pijl, en werd gelijk verliefd op haar. 's Nachts kwam hij bij haar en bedreven ze de liefde, maar voor zonsopgang nam hij weer afscheid. Zo ging het enkele dagen. Toen werd Psyche nieuwsgierig, en vroeg zich af waarom zij hem nooit mocht zien. Ze dacht dat het een god was. Ook wilde ze graag haar zussen weer eens zien. Dus vroeg ze haar onbekende geliefde of hij haar zusters bij haar wilde brengen. Hij vond dat goed, maar waarschuwde haar, dat als zij hem zou zien dat hij voorgoed verdwenen zou zijn. Zoen Eros Psyches zusters bij haar had gebracht, vertelde Psyche alles aan hen. Haar zusters vertelden haar toen, dat ze er helemaal niet zo zeker van moest zijn, dat haar geliefde wel echt een god was, wie weet was het wel een afzichtelijk monster. Ze zette de volgende nacht een olie lampje binnen handbereik, want ze wilde nu wel eens de waarheid weten. Toen Eros die nacht in slaap was gevallen, stak ze het lampje aan, en bekeek haar geliefde. Maar zijn goddelijke schoonheid was zo verblindend, dat ze begon te trillen, en ze morste een druppel olie op Eros schouder. Eros werd wakker, en vloog voorgoed weg. Maar Psyche kon hem niet vergeten, en zwierf over de hele aarde om hem te zoeken, zonder resultaat. Ze bad tot Aphrodite of zij haar wilde helpen, maar die was nog steeds niet goed gestemd over haar. Zij gaf haar drie, voor mensen onmogelijke, opdrachten. Eros droeg de planten en de dieren op om haar te helpen. De mieren hielpen haar om een grote hoop zaden en graan op soort uit te zoeken, de bomen trokken voor haar vlokken uit de vacht van een kudde gevaarlijke schapen, en de adelaar van Zeus haalde voor haar water uit de waterval van de Styx, de onderwereldrivier. Na deze opdrachten was de boosheid van Aphrodite nog steeds niet weg. Ze wilde een nieuwe opdracht verzinnen, maar daar stak Eros, genezen van zijn wond én zijn boosheid om de woordbreuk van Psyche, een stokje voor. Hij kreeg bij Zeus voor elkaar, dat hij Psyche onsterfelijk maakte, en dat hi Aphrodite ervan verzekerde dat haar macht onaantastbaar is. Aphrodite legde zich erbij neer, dat Psyche de geliefde bleef van Eros.

Perserphone

Een van de kinderen die Kronos uitspuwde, was Demeter. Zij leerde de mensen hoe ze hun land moesten bebouwen, en gaf hen het koren. Haar dochter, Persephone, verzorgde de bloemen en bloesems. Haar oom, Hades, kreeg een oogje op haar, omdat ze zo mooi was. Hij ging naar Zeus om te vragen of hij haar mee mocht nemen, naar de onderwereld. Zeus, in een lastige positie gedwongen, stemde noch toe, noch keurde hij het af. Dat gaf Hades hoop, en op een dag reed hij in zijn wagen naar het aardoppervlak, en ontvoerde Persephone. Toen Demeter er achter kwam dat haar dochter weg was, was ze in alle staten. Ze vertrok gelijk om haar te zoeken. Uitgeput kwam ze bij het paleis van Eleusis aan. Daar kreeg ze de zorg over hun pasgeboren kind. Uit dankbaarheid voor de goede zorgen, wilde ze het kind onsterfelijk maken. Maar toen ze het kind boven het vuur hield, om de sterfelijkheid weg te branden, kwam de moeder binnen, en rukte het kind uit haar handen. Daardoor werd de betovering verbroken en het kind stierf. Later kwam Triptolemus binnen, de andere zoon van Eleusis, en herkende haar als Demeter. Hij vertelde haar, dat hij met wat vrienden in de buurt was, toen Persephone ontvoerd werd door een donkere gestalte. Demeter begon iets te vermoeden, en ging naar Helios, de zonnegod, waar haar vermoedens bevestigd werden, Hades was de dader. Ze werd woedend, en besloot om niet terug te gaan naar de Olympos, en ook niet meer te zorgen voor gewassen. Toen Zeus door kreeg, dat zo de hele mensheid zou uitsterven, liet hij Demeter via Hermes weten, dat ze haar dochter terug kon krijgen, mits ze in de Hades nog niets gegeten zou hebben. Hermes ging op onderzoek uit, en vertelde dat ze van verdriet nog niets had gegeten. Zeus beval Hades Persephone terug te brengen. Hij was al onderweg, toen de zoon van een nimf vertelde dat ze zeven granaatappelpitten had gegeten. Zeus stond toen voor een moeilijke beslissing. Hij besloot dat Persephone voor eenderde van het jaar bij Hades zou zijn, en de rest van het jaar bij haar moeder.
Als Persephone volgens de mythe bij Hades zou zijn, dan zou de rest van de wereld rouwen, en het winter zijn. Als ze terugkomt, breekt het feest uit, en wordt het weer lente.

Pallas Athena

Voordat Zeus met Hera trouwde, had hij een affaire met Metis, wat beleid betekend, daarom was ze ook raadgever van Zeus. Toen Metis zwanger werd, vertelde Gaia Zeus, dat, Metis eerst een dochter zou krijgen, en daarna een zoon, die hem, evenals bij zijn vader en grootvader, van de troon zou verstoten. Dus Zeus verslond Metis, en voortaan zou ze van binnenuit hem raad geven. Na enige tijd kreeg Zeus hoofdpijn. Hij liet Hephaistos komen, om zijn schedel open te breken, en om zo de pijnbron er uit te halen. Toen Hephaistos dat na enig aarzelen deed, kwam er een volwassen vrouw in wapenuitrusting uit Zeus' hoofd, Pallas Athena. ondanks haar wapenuitrusting, was Athena niet oorlogszuchtig. Ze probeerde conflicten altijd diplomatiek op te lossen. Toen er eens een nieuwe stad werd gebouwd, moest er een beschermgod komen voor die stad. Na een lange strijd waren alleen Athene en Poseidon over. Degene die het meest nuttige zou geven aan de bewoners van de stad, zou winnen, besliste Zeus. Poseidon liet een bron ontspringen bij de stad, en daaruit kwam een beest, het paard, wat nuttig zou zijn in de oorlog. Athena gaf de olijfboom, en leerde de inwoners hoe ze die boom konden gebruiken. Alle vrouwelijke goden stemden voor Athene, en de mannelijke voor Poseidon. Daarom moest Kekrops, de koning van de nieuwe stad beslissen. Hij koos uiteindelijk voor de olijfboom van Pallas Athena, omdat hij daar grote economische mogelijkheden in zag. De stad werd daarom Athenai (Athene) genoemd, naar de beschermgodin. Athene leerde enkele vrouwen op aarde de weefkunst. Één van haar leerlingen, Arachne, kon het zo goed, dat iedereen haar werk bewonderde. Ze werd overmoedig, en ontkende dat ze ook maar iets van Athene had geleerd. Ze daagde haar uit tot een wedstrijd. Athene nam die aan. Athene weefde het tafereel van de wedstrijd met Poseidon, een meesterwerk. Maar Arachne weefde de avontuurtjes van de goden, nog mooier. Athene werd kwaad, omdat ze toe moest geven dat Arachne beter was, en scheurde haar kleed doormidden. Dit ontroerde Arachne zo, dat ze zelfmoord pleegde, door zich op te hangen. Athene kreeg toch weer medelijden, en veranderde haar in een spin, zodat ze haar hele leven moest weven.

Apollo en Artemis

Zeus had weer een nieuwe geliefde, Leto. Zij baarde hem de tweeling Apollo en Artemis. Toen Apollo één jaar was, versloeg hij de draak Python, die, op Hera's bevel zijn moeder had achtervolgd toen ze zwanger was. Omdat Python ook de beschermer was van het orakel van Gaia in Delphoi (Delphi), Zat dit orakel nu zonder leider. Apollo nam toen het orakel over, en ging zelf orakels geven, omdat hij als zoon van Zeus zijn wil kende. Hij stelde een priesteres aan, Pythia, die zijn boodschappen aan de mensen vertelde. Apollo leerde de mensen naast poëzie, muziek en wijsbegeerte ook andere wetenschappen. Hij kreeg als hulp negen dochters van Zeus en Mnemosyne, de Muzen. Zij bestuurden ieder een eigen kunstvorm. Apollo was naast muzikant, hij speelde de lier, ook Genezer. Van Hephaistos kreeg hij een boog met zilveren pijlen, waarmee hij ziekten kon genezen, maar als hij kwaad was, ook epidemieën veroorzaken. Apollo had een zoon, Asklepios, aan wie hij alles van geneeskrachtige kruiden leerde. Toen Asklepios oud genoeg was, kreeg hij al Apollo's kennis en zijn genezende kracht, en werd de Genezer voor de mensen op aarde. Hij kon ook doden tot leven wekken, wat hij ook een paar keer heeft gedaan. Dat maakte Hades, koning van de doden, ongerust, en hij doodde Asklepios. Zeus kwam de mensheid te hulp, en maakte hun Genezer weer levend, en maakte hem onsterfelijk, zodat Hades niet nog een keer kon toeslaan. Om de staf van Asklepios kronkelde voortaan een slang, het symbool van leven. Dit symbool gebruiken de dokters tegenwoordig ook nog steeds. Apollo had naast Koronis, zijn vrouw ook vaak andere minnaressen, zij het niet allemaal even geslaagd. Zo wilde het ook met Daphne niet vlotten. Toen hij haar eens bewonderde, terwijl ze door het veld liep, wou hij haar grijpen. Maar ze vluchtte en bad tot Gaia om haar te helpen. Haar gebed werd verhoord en Gaia veranderde haar in een laurier. Dit was voortaan de heilige boom voor Apollo.

Artemis

Zoals Apollo de zon beheerste (Helios is wel de bekendste, maar staat onder Apollo), beheerste Artemis de maan. Ook Artemis had van Hephaistos een zilveren boog met pijlen gekregen. Ook zij kon hiermee helpen én vernietigen, maar zij paste het toe op de jonge kant van het leven. Zij stond vrouwen bij als ze moesten bevallen, maar kon ook het kind of de moeder snel doden. Ze hielp de jonge dieren en kinderen. Ze hield ook van de jacht, daarom baden jagers altijd tot haar als ze op jacht gingen. Ze liet zich niet in met mannen, en eiste dat ook van de nimfen die altijd bij haar was. Één van hen, Kallisto werd door Zeus verleid, en zwanger. Toen Artemis hier achter kwam, veranderde ze haar in een berin, en wilde haar doden. Zeus redde zijn geliefde, en zette haar aan de hemel als de Grote Beer. Haar zoon werd later de Kleine Beer. Artemis was heel kuis, wat bleek uit de gebeurtenis met de jager Aktaion. Die betrapte haar onopzettelijk terwijl Artemis aan het baden was in een beekje. Artemis werd boos op hem, en veranderde hem in een hert, die ze vervolgens door Aktaions eigen honden liet verscheuren. Er was eens een koningin, Niobe, die moest ondervinden wat de pijlen van Apollo en Artemis aan konden richten. Ze beledigde, net als haar vader Tantalos, de goden. Ze had namelijk 14 kinderen, 7 zonen en 7 dochters. Daarover schepte ze op bij Leto, die er 'maar twee' had. Leto werd hier zo kwaad over, dat ze haar twee kinderen te hulp riepen, om haar te straffen. Apollo ging gelijk op weg, en kwam de zonen tegen op het Thebaanse veld, waar ze zich aan het oefenen waren. Hij schoot ze allen neer. Toen hun vader, Amphion, zijn dode zoons zag, doorstak hij zichzelf uit wanhoop. Niobe was wel geschokt, maar nog steeds niet genezen van haar hoogmoedswaanzin. Ze riep tot Leto dat ze maar blij moest zijn met de overwinning, maar dat zij nog steeds meer kinderen had. Op dat moment doorboorde een pijl van Artemis haar eerste dochter, en na haar zes andere. Van verdriet versteende Niobe, en de goden zetten haar in een gebergte in Lydia, haar geboorteland. Nog altijd vloeien daar Niobes tranen over het gebergte.

Hermes

Hermes was de bemiddelaar van de goden. Hij bemiddelde tussen de goden, tussen goden en mensen, tussen levenden en doden enzovoort. Hij bemiddelde ook tussen de mensen onderling, en vooral bij handelsverdragen en -contracten. Ook het verkeer regelde hij. Als reiziger ging je dus nooit op pad zonder Hermes' goedkeuring. Ook dieven en sjacheraars konden hun geluk beproeven met de gunst van Hermes, want Hermes had al op de dag dat hij geboren werd een sterk staaltje van de 'steelkunst' laten zien. Op slinkse wijze roofde hij een kudde runderen van Apollo. Hij maakte hun sporen onzichtbaar, zodat Apollo ze niet meer kon vinden. Toen hij honger kreeg, slachtte hij een van de koeien. Spelend met de koeiendarmen, kwam hij op het idee ze over het schild te spannen van de schildpad die hij eerder die dag had gevangen. Hij speelde op het provisorische instrument, en het klonk zo mooi dat Apollo kwam kijken wie zo iets moois kon spelen. Door de muziek was Apollo als wat minder boos, en toen hij het kind zag dat zijn kudde had gestolen, was er niets meer van zijn boosheid over. Hermes mocht de kudde zelfs houden, zolang Apollo het instrument maar zou krijgen. Hermes ging gelijk akkoord, en was een stapel koeien rijker. Ook op latere leeftijd bleef Hermes ingenieus. Veel uitvindingen worden aan hem toegeschreven, zoals bijv. het alfabet, het numerieke stelsel en gewichtseenheden. Maar hij bleef toch vooral god van handel en verkeer.

Dionysos (Bakchos)

Semele, en kleindochter van Aphrodite, en de zoveelste geliefde van Zeus, werd nieuwgierig. Haar geliefde, Zeus, kwam 's nachts bij haar, en ging 's ochtends weer weg. Daardoor vermoedde ze al dat hij een god was, en inderdaad, na enig aandringen, vernam ze dat zij de geliefde was van Zeus zelf. Ze was zo blij, dat ze het kwijt moest. Ze vertelde het aan haar voedster, maar die regeerde zo ongeïnteresseerd, dat ze begon te twijfelen. Ook omdat ze al zes maanden zwanger was, wilde ze voor het kind, en haar, zekerheid. Dus op een nacht vroeg ze an Zeus of hij een wens wilde vervullen. Zeus wilde dat wel, en zwoer het zelfs op de Styx, de meest bindende eed die een god af kan leggen. Semele wenste toen: "Verschijn voor me in je ware gedaante." Zeus was verschrikt, want dat was te veel voor een mens om te verdragen, maar ze stond er op. Dus Zeus ging weg, en kwam terug in de volle glorie van de Hemelkonig; met regen, donder en bliksem omgeven. Semele kond de gloed van Zeus' aangezicht niet verdragen, en baarde haar te jonge kind, voordat zij zelf verbrandde. Om het kind heen groeiden plots ranken, om het kind tegen de warmte te beschermen. Zeus wilde het te vroeg geboren kind redden, en naaide het in zijn heup, waar het bleef tot het volgroeid was. Toen de kleine Dionysos geboren werd, werd hij verzorgd door Ino, Semele's zus. Toen Dionysos, ook wel Bakchos genoemd, groot geworden was, plantte hij de eerste wijnrank. Hij trok toen de aarde over om zijn macht en zijn bedwelmende drank, die hij uit de vruchten van de wijnstok had geperst, aan iedereen te tonen. Bakchos had een vriend, een sileen, die op een van zijn tochten afdwaalde, en in het land van koning Midas werd gebracht. Toen hij op een veld zijn roes lag uit te slapen, werd hij door enkele dienaren naar het kasteel van Midas gebracht, waar hij goed werd verzorgd. Toen de sileen weer op krachten gekomen was, ging hi weer terug naar Dionysos, die, uit dankbaarheid voor Midas' goede gaven, hem een wens liet vervullen. Midas wenste een domme wens, hij wilde namelijk dat alles wat hij zou aanraken in goed zou veranderen. Midas kreeg al snel spijt van zijn wens, want toen hij wilde gaan eten, veranderde het eten in goud, en de wijn ook. Hij bad tot Dionysos, en vroeg vergeving voor zijn domme wens, en of hij alstublieft ongedaan mocht worden gemaakt. Bakchos verhoorde zijn gebed. Midas kreeg zo aan hekel aan rijkdom, en trok vaak de bergen in, waar hij op een dag Apollo en Pan tegen kwam, die een wedstrijd deden. Apollo op de lier, en Pan op de (Pan)fluit, gemaakt van rietstengels. Apollo won de wedstrijd, maar Midas durfde te zeggen dat hij het spel van Pan mooier vond. Apollo werd woest, en rekte Midas' oren uit totdat ze de lengte hadden van ezelsoren. Midas schaamde zich voor zijn oren, en zette dus een muts op. Maar bij zijn kapper moest de muts natuurlijk af, dus die wist wat voor oren de koning had. Hij probeerde zijn geheim te bewaren, maar kon het niet langer, dus groef hij en gat in de grond, en fluisterde in het gat: "Midas heeft ezelsoren." Een jaar later groeide er op die plek een bosje riet, wat bij een zuchtje wind telkens hetzelfde fluisterde. Dus al snel wist heel het volk het. Toen Dionysos zijn reis voortzette per schip, verging zijn schip in een storm. Dus hij zette zijn reis naar Naxos voort op een piratenschip. Maar de piraten wilden hem verkopen als slaaf. Hi werd woest, en veranderde zich in een leeuw, waarop de piraten overboor sprongen, en in dolfijnen veranderden. Hij zette zijn reis voort, en kwam op Naxos aan, waar hij de eenzame Ariadne zag, die nog steeds wachtte op de terugkeer van Theseus. Hij nam haar tot vrouw, en keerde terug naar de godenwereld.

Home