 |
Griekse Mythen en
Sagen: Hades
Diep in de duisternis van de onderwereld
woonde Hades. Hij kwam bijna nooit in het rijk der levenden.
Naast hem, in het rijk der doden, zaten drie Moiren. Zij
hadden de meest belangrijke taak in de Hades, zoals de
onderwereld ook werd genoemd. De eerste Moire vlocht de
levensdraad van een persoon, hij/zij werd geboren. Tijdens
het ouder worden werd de levensdraad steeds strakker
aangespannen door de tweede Moire, en de derde Moire knipte
de draad door als de tijd gekomen was en de eigenaar stierf.
De dode wordt dan begraven en krijgt een muntje, de obolos,
onder de tong, om Charon, de veerman te betalen. Anders komt
de dode niet over de Styx, de onderwereldrivier, en moet
voor eeuwig dwalen. Als hij de Styx over is, komt een
driekoppig monster, de Kerberos zijn hol uit, om te kijken
of je wel echt dood bent. Kerberos zorgt er ook voor, dat de
doden de Hades niet verlaten. Op Aarde zijn er enkele
plaatsen waar je als levende de onderwereld in kan. Als de
dode dan eindelijk in de onderwereld is, komt hij voor de
drie rechters, Minos, Rhadamanthys en Aiakos, zonen van Zeus.
Zij bepalen in welk gedeelte van de Hades je terechtkomt.
Niet iedere dode ging naar de Hades, enkelen die heel goed
geleefd hadden, mochten naar de Elyseïsche velden, waar het
altijd zomer was. De zielen konden an weer terug komen op
aarde, als nieuw mens. Als je drie keer door de rechters
naar de Elyseïsche velden mocht, dan had je het verdiend om
naar de Eilanden van de Gelukzaligen te gaan. Geen pijn en
moeiten, en je hoeft nooit meer terug naar de aarde. De echt
slechte mensen kwamen in de Tartaros terecht, het rijk van
de Erinyen. De Erinyen zijn oude vrouwen, met slangen in het
haar, en lange scherpe tanden. Zij kwellen de doden op alle
mogelijke manieren. Over die plaats worden door de Hellenen
enkele verhalen verteld, de bekendste zijn die van Tantalos,
Sisyphos, Ixion en de Danaïden.
Tantalos
Tantalos was een rijke
Lydische koning. Hij mocht van Zeus aan de tafel op de
Olympus zitten, en kreeg geheimen te horen van de goden.
Tantalos verraadde echter de geheimen van Zeus en stal
nectar en ambrozijn, om er zijn vrienden van te laten
proeven. Hij deed nog iets ergers: Hij wilde de alwetendheid
van de goden testen, dus toen ze eens bij hem in het paleis
aten, zette hij hun zijn in stukken gesneden zoon Pelops
voor. De goden waren ontzet, en aten geen hap, behalve
Demeter, die ontdaan van de ontvoering van Persephone een
stuk schouder opat. Zeus toverde de ledematen weer ineen, en
liet hem nieuw leven in blazen door Rhea, de Godenmoeder.
Tantalos werd vreselijk gestraft in de Tartaros. Hij staat
in het water, dat tot zijn lippen buigt, maar als hij wil
drinken, dan zakt het water weer. De verrukkelijkste
vruchten hangen binnen handbereik, totdat hij een van die
vruchten wil plukken, dan buigen de takken omhoog zodat hij
er net niet bij kan.
Sisyphos
Ook Sisyphos kreeg een verschrikkelijke straf. Hij was de
eerste koning van Korinthe, en berucht om zijn hebzucht. Hij
doodde en beroofde reizigers die door zijn land trokken,
maar het ergste wat hij deed, was dat hij aan Aigina's vader
vertelde dat zij was geschaakt door Zeus. Dit maakte Zeus zo
woedend, dat hij een dienaar van de Hades op Sisyphos
afstuurde, Thanatos (Grieks 'de dood'). Sisyphos was zo
brutaal om Thanatos vast te binden, en bij zich te hoeden.
Toen er een tijd lang niemand stierf, werd Hades ongerust,
en bevrijdde Thanatos, en nam gelijk Sisyphos mee. Sisyphos,
die nu moest sterven, beval zijn vrouw om hem niet te
begraven. Bij de Styx aangekomen, weigerde Charon om
Sisyphos over te zetten. Sisyphos smeekte bij Hades om hem
terug te laten gaan, en zijn begrafenis op te eisen. Hades
liet hem gaan, totdat bleek dat Sisyphos van plan was niet
terug te gaan. Toen kwam Hades hem voorgoed halen, en kreeg
de volgende straf: Met inspanning van al zijn krachten moest
hij een zwaar rotsblok tegen een berg op duwen, en als hij
boven was, rolde de steen er aan de andere kant weer van af,
en moest hij overnieuw beginnen.
Ixion
Ixion was de eerste op aarde, die een bloedverwant doodde,
namelijk zijn schoonvader toen die de bruidsschat kwam
opeisen. Zeus reinigde hem van zijn wandaad en nodigde hem
uit aan de godentafel. Daar maakte Ixion Hera het hof. Zeus
maakte toen een schijngestalte van Hera, Nephele, bij wie
Ixion vader werd van de eerste Kentaur. Ixion dacht dat hij
echt de minnaar was van Hera en snoefde daarover op aarde.
Dit maakte Zeus woedend en hij bond hem aan een gloeiend rad
in de Tartaros, dat voor eeuwig ronddraait.
De Danaïden
Danaos en Aigyptos waren tweelingbroers. Aigyptos kreeg 50
zonen, Danaos 50 dochters. Die dochters heetten de Danaïden,
naar hun vader. Aigyptos stelde een huwelijk voor tussen de
neven en de nichten, maar na raadpleging van een orakel
vernam Danaos dat Aigyptos de Danaïden wilde doden. Hij
vluchtte naar Argos, waar hij volgens het orakel koning zou
zijn. Het volk van Argos stond achter hem, en de oude werd
afgezet. Aigyptos schrok, toen hij hoorde hoe goed zijn
broer het had. Dus stuurde hij een delegatie naar Argos, om
alsnog het huwelijk te sluiten tussen de Danaïden en
Aigyptos' zonen. Danaos weigerde, en de stad werd belegerd.
Aangezien er nog geen watervoorziening was, hielden ze het
niet lang uit. Hij stemde dus toch toe met het huwelijk.
Danaos gaf aan zijn dochters elk een lange haarnaald,
waarmee zij hun echtgenoten doodden, voordat die het deden,
behalve Hypermnesta, die haar man hielp vluchten. Toen riep
Danaos een hardloopwedstrijd uit, en de deelnemers mochten
een dochter uitzoeken om mee te trouwen. Alle negenenveertig
Danaïden kregen een nieuwe man, en Hypermnesta werd herenigd
met haar gevluchte man. Het ging zo goed met Argos, dat de
bevolking de stad naar hun heerser, Danaoi, noemde. Al het
gebeurde leek vergeten, maar toen de Danaïden stierven,
werden ze veroordeeld voor eeuwig water te scheppen uit een
bodemloos vat.
Orpheus en Eurydike
Éénmaal werd de ijzeren wet van de Hades verbroken en de
hele orde werd vestoord, iets wat onmogelijk was dacht men
tot op dat moment. Het verhaal gaat over Orpheus, een
Muzenzoon die van Apollo een lier had gekregen. Zijn muziek
was zo betoverend, dat ieder mens die het hoorde er beter
van werd. Ook Najaden en Dryaden, bosnimfen, luisterden naar
zijn muziek, en dansten voor hem. Eurydike viel vooral in de
smaak bij Orpheus. Maar het geluk bleef uit, op de
huwelijksdag stierf Eurydike door de beet van een adder.
Orpheus ging haar achterna het dodenrijk in. Bij de Styx
aangekomen, begon hij zo ontroerd te spelen, dat Charon
bezweek voor zijn muziek en hem overzette en dat Kerberos
terug kroop in zijn hol. Hij bleef voor Hades' troon staan
en speelde een ontroerend lied over Eurydike. Het klonk zo
droevig, dat het zelfs tot in de Tartaros doordrong.
Tantalos vergat zijn honger en dorst, Sisyphos ging op zijn
steen zitten, het rad van Ixion stond stil en de Danaïden
zetten hun kruiken neer. Hades zwichtte voor de deemoedige
muziek en liet Eurydike gaan, op voorwaarde dat Orpheus
voorop zou gaan en niet achterom zou kijken naar Eurydike.
Hij liep de Hades weer uit, maar begon steeds meer te
twijfelen. Hij keek toch om en zag nog net Eurydikes schim
verdwijnen. Hij keerde gelijk om, maar ditmaal was Charon
onverbiddelijk. Na zeven dagen van hoopvol rondzwerven bij
de Styx, keerde hij bedroefd terug. Hij speelde niet meer en
schonk nergens meer aandacht aan. Zijn vroegere publiek werd
daar zo kwaad over, dat ze hem in stukken scheurden en in de
rivier wierpen. Op Lesbos spoelden zijn lichaamsdelen aan,
waar de Muzen op Apollo's bevel zijn ledematen opzochten en
onder de Olympos begraven. Orpheus' ziel ging naar de
Elyseïsche velden, waar hij herenigd werd met Eurydike.
 |
|
